تاثیر ژئوپلیتیک انرژی بر شکل گیری ترتیبات امنیتی منطقه¬ای؛ مورد: منطقه خلیج فارس از دهه 1970 تا 2010 م

از آنجا که انرژی به عنوان منبع تولید قدرت محسوب می¬شود، موضوع ژئوپلیتیک قرار گرفته است و موضوع رقابت، همکاری، تنش، واگرایی و همگرایی بین کشورهای دارنده یا نیازمند آن واقع شده است. به دلیل قرار گرفتن منابع عظیم انرژی در خلیج¬فارس و کشورهای کرانه¬ای آن از یک سو و محدودیت وجود این ماده در سایر نقاط جهان از سوی دیگر، منطقه¬ی خلیج¬فارس در کانون تحولات ژئوپلیتیک انرژی قرار گرفته است. این مساله باعث شده است کشورهای کرانه¬ای و نیز کشورهای جهانی روابط امنیتی ویژه¬ای را پیگیری نمایند. آنچه از خلال فرایندهای منطقه¬ای و جهانی در ارتباط با این منطقه بوجود آمده شکل¬گیری ترتیبات امنیتی ناقص و غیرفراگیری است که بر پیچیدگی و بحران¬آفرینی منطقه¬ای دامن زده است. لذا این پژوهش با بررسی ترتیبات امنیتی ناقص در این منطقه سعی در کالبدشکافی این ترتیبات از یک سو و پیشنهاد شکل¬گیری ترتیبات امنیتی با حضور تمام کشورهای منطقه با تکیه بر متغیر انرژی را دارد. سوالات این پژوهش عبارتند از: - آیا ترتیبات امنیتی شکل گرفته در منطقه ژئوپلیتیکی خلیج فارس از دهه 1970 تا 2010.م ناشی از انرژی است؟ - پیامدهای عدم شکل¬گیری ترتیبات امنیتی فراگیر در منطقه خلیج فارس چه بوده است؟ نتایج تحقیق بر مبنای فرضیات ارائه شده، نشان می¬دهد از دهه 1970.م ترتیبات امنیتی شکل¬گرفته متاثر از متغیر انرژی بوده و پیامد این مساله بر شکل¬گیری ترتیبات امنیتی ناقص، مداخله قدرتهای جهانی بر فرایندهای منطقه¬ای و بروز و تداوم چالش منطقه¬ای در بین کشورهای کرانه¬ای خلیج¬فارس است. یافته¬های کتابخانه¬ای این پژوهش نیز از سوی متخصصان مربوطه با استفاده از پرسشنامه تدوین شده مورد تایید قرار گرفته است. با توجه به ماهیت موضوع، این تحقیق از نوع توصیفی است. از سوی دیگر به دلیل اینکه محقق علاوه بر تصویرسازی آنچه هست به بررسی فرایند تاریخی وضعیت مساله و ابعاد آن ‎پرداخته است، لذا تحقیق از نوع تلفیقی توصیفی- تحلیلی زمینه‎یاب و تاریخی- تحلیلی است. داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای- اسنادی و میدانی گردآوری شده است. واژگان کلیدی:ژئوپلیتیک انرژی- ترتیبات امنیتی- خلیج¬فارس- پیمان¬های نظامی – امنیتی